دکتر بدریسادات بهرامی
مشاور خانواده مدرس دانشگاه
من خودم یک مادربزرگ هستم و کاملا میتوانم درک کنم حس مملو از عشقی که به نوههایتان دارید چگونه است، اما میخواهم نه فقط بهعنوان کسی که سالهاست مشاور خانواده بوده بلکه مادربزرگی که جانش به نفس پارساکوچولو(نوه عزیزم) بند است، چند توصیه داشته باشم. این خطاها باعث میشود نوهها دچار بدرفتاری و بدقلقی شوند و خودشان و اطرافیان را به زحمت بیندازند:
1. توجه بیش از حد به نوهها یکی از مشکلات اکثر کسانی که هنگام والد بودن نتوانستند حمایت درست از بچههای خود داشته باشند و همواره در افراط و تفریط بودند حالا هم در مورد نوهها چنین هستند. ممانعت از اجرای قواعدی که پدر و مادرشان تعیین کردهاند در تربیت و شکلگیری شخصیت آینده نوه شما تاثیر زیادی دارد.
2. برخی از مادربزرگها ناخواسته باعث بروز مشکلهای رفتاری در نوهشان میشوند. مثلا بهدلیل سن کم بچه گمان میکنند او رفتارهایی که بزرگترها با هم دارند درک نمیکند و در حضور بچه به والدین او تذکر میدهند: «بچهام را ول کنید! چه کارش دارید؟» و سعی دارند با حمایت از نوه شیوه تربیتی والدین را محکوم کنند. ما باید بگوییم هر طور مامانت، بابات میگن و محور رفتارمان با کودک باید طبق دیدگاه والدینش باشد. حتی اگر به نظر ما آن شیوه نادرست است، وقتی بچه حضور ندارد، میتوانیم بهعنوان پیشنهاد، نظرمان را مطرح کنیم.
3. اگر نوهتان بیحساب و کتاب و بدون برنامه تنبیهی یا تشویقی مدام هدیه بگیرد، کمکم از هدیهای که دریافت میکند، خوشحال نخواهد شد زیرا او بدون هیچ تلاش و کار مثبتی هدیههای مختلف از شما میگیرد و انگیزهای برای بهتر بودن و دریافت آنچه نیاز دارد، پیدا نمیکند. اگر هدیهای برای نوه خود تهیه میکنید، حتما طی یک مناسبت یا بهانه منطقی به او بدهید.
4. نوههای زیادی هستند که با مادربزرگهای خود بزرگ میشوند چون اکثر والدین هر 2 شاغلاند، بچهها زمان زیادی را با پدر و مادربزرگشان میگذرانند بنابراین عملکرد یکسان تربیتی شما و والدین کودک باعث میشود تربیت او در مسیر بهتری قرار گیرد.
5. باید بدانید پدربزرگ و مادربزرگ همانطور که برای بچههای خود نقش الگو را داشتهاند، نوههایشان نیز از آنها الگوبرداری میکنند. صحبتهایی که شما در مورد والدین کودک یا دیگران میکنید یا رفتاری که در خانهتان انجام میدهید به زودی توسط نوه شما فراگرفته میشود و به خودتان بازمیگردد. اگر امروز درباره روسریای که عروس یا پسرتان خریده است اینطور صحبت میکنید: «خجالت نکشیدند برایم یک روسری 5 هزارتومانی خریدند؟!» و این هدیه را با معیاری مادی میسنجید، به نوه خود میآموزید که چه در مورد شما و چه در مورد دیگران، به محض هدیه گرفتن، به جای تشکر از محبت او و توجه به بار معنوی هدیه، مثلا بگوید: «این توپ را از سر کوچه خریدی؟ 3 هزارتومان بود؛ نه؟»
6. اگر قرار باشد مقابل رفتارهای او هیچ کاری نکنید و بگویید شب که مادر یا پدرت آمد گله رفتارهای اشتباه تو را میکنم، بچه نقش و ارزش شما را پایینتر از آنچه در ذهن دارد، میبیند. ارتباط شما با او فقط در حد یک مراقب خلاصه میشود.
7. مقایسه کردن نوهها هم یک اشتباه رایج است. اگر علاقه شما به نوهها یکسان نیست، هرگز نگویید مثلا هیچ کس برای من جای نوه اول را نمیگیرد چون اولا رابطه نوهها را با یکدیگر خراب میکنید. دوم مانع رشد نوهای که دوست دارید، میشوید. مقایسه هر فردی با خودش باعث رشد او میشود اما مقایسه افراد با دیگران در هر موقعیتی که باشند به درجا زدن و پسرفت آنها میانجامد.